Trong những năm cuối thập kỷ 80 của thế kỷ XX, tình hình thế giới và trong nước hết sức khó khăn, phức tạp;chế độ XHCH ở Đông Âu và Liên Xô sụp đổ; nước ta đứng trước những khó khăn, thách thức to lớn cả về chính trị, kinh tế, xã hội. Các thế lực thù địch ráo riết đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình” âm mưu bạo loạn lật đổ, hòng xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, xóa bỏ chế độ XHCN ở Việt Nam.
Trước tình hình đó, với bản lĩnh chính trị vững vàng, tâm huyết, trách nhiệm với vận mệnh Tổ quốc, các thế hệ Cựu Chiến binh (CCB) Việt Nam có nguyện vọng thiết tha được tập hợp thành một tổ chức thồng nhất, dưới sự lãnh đạo của Đảng để động viên nhau giữ gìn và phát huy bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, đóng góp hiệu quả hơn cho sự nghiệp bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ XHCN, góp phần đưa đất nước vượt qua những khó khăn, thách thức để phát triển đi lên.
Trước yêu cầu của cách mạng và nguyện vọng của các CCB cả nước, ngày 06/12/1989, Bộ Chính trị Ban Chấp hành TW Đảng (Khóa VI) đã Quyết định thành lập Hội CCB Việt Nam. Ngày 06/12 hàng năm đã trở thành Ngày Truyền thống của Hội CCB Việt Nam. Ngày 24/02/1990, Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (nay là Chính phủ) quyết định về cơ cấu tổ chức, vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Hội CCB trong hệ thống chính trị do Đảng lãnh đạo. Ngày 14/4/1990, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam quyết định công nhận Hội CCB Việt Nam là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Hội CCB Việt Nam ra đời đánh dấu một mốc quan trọng trong đời sống chính trị, tinh thần của các CCB, đem đến cho anh chị em nguồn động viên mới, phấn khởi, tin tưởng, ý thức sâu sắc hơn về trách nhiệm của mình trong giai đoạn mới của cách mạng và có điều kiện thông qua tổ chức hợp pháp của mình, tiếp tục đóng góp tích cực hơn cho sự nghiệp xây dựng vệ bảo vệ Tổ quốc.